Wstęp
Do 2 października 2024 r. Ministerstwo Cyfryzacji zbierało opinie w ramach konsultacji publicznych dotyczących projektu ustawy o zarządzaniu danymi. Przygotowywana ustawa ma być odpowiedzią na przyjęty w czerwcu 2022 r unijny akt o zarządzaniu danymi – Data Governance Act – DGA (UC67). Jego celem jest stworzenie ram służących zwiększeniu zaufania do dobrowolnej wymiany danych z korzyścią dla przedsiębiorstw i obywateli. Takie rozwiązania mają się bowiem przyczynić do zwiększenia potencjału gospodarczego i społecznego. DGA, jako instrument międzysektorowy, pozwoli na uregulowanie ponownego wykorzystania publicznych/zabezpieczonych danych – m.in. poprzez wprowadzenie instytucji pośredników w zakresie danych, a także upowszechnienie zjawiska udostępniania danych w celach altruistycznych.
Nowe zasady udostępniania danych chronionych do ponownego wykorzystania
Regulacje w polskiej ustawie o zarządzaniu danymi będą dotyczyły przede wszystkim kwestii udostępniania chronionych danych w celach ich ponownego wykorzystania. Organy publiczne będą mogły skorzystać w tym zakresie m.in. z pomocy Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, który został wyznaczony jako organ właściwy do sprawnego i bezpiecznego udostępniania chronionych danych, które mają zostać powtórnie wykorzystane.
Trzy obszary regulowane przez ustawę o zarządzaniu danymi
Dla ułatwienia wymiany danych oraz zwiększenia zaufania do dzielenia się nimi zostanie wprowadzona usługa pośrednictwa w dostępie do danych. W zakresie tych regulacji nowe kompetencje zyska Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, który będzie prowadził rejestr i nadzór nad przedsiębiorstwami chcącymi zostać pośrednikami w tej kwestii. Pośrednicy w dostępie do danych osobowych będą musieli pozostawać bezstronnymi i nie będą mogli wykorzystywać danych do realizacji własnych celów. Oferowane przez nich usługi będą wykonywane w sposób bezpieczny i zaufany – np. w zakresie dostosowania danych do wygodnego formatu.
Trzecim z obszarów, który będzie regulowany poprzez implementację aktu DGA do polskiego porządku prawnego, będzie dobrowolne przekazywanie danych dla celów altruistycznych. Dzięki nowym regulacjom obywatele i przedsiębiorcy, którzy chcieliby np. podzielić się swoimi danymi dla rozwoju badań medycznych, będą mieli zapewnioną wiarygodność i bezpieczeństwo przetwarzania ich danych. Altruizm danych stanie się domeną działalności specjalnych organizacji, które pomogą w zorganizowaniu procesu dzielenia się danymi powierzonymi do celów altruistycznych. Pieczę nad takimi organizacjami będzie sprawował Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, który będzie odpowiedzialny za rejestrację takich organizacji i nadawanie im logotypów poświadczających ich wiarogodność.
Prace nad polską wersją ustawy implementującej akt DGA nadal trwają. Przyjęcie jej zapisów z pewnością przełoży się na dodatkowe obowiązki dla administratorów danych osobowych. O tym, jak szeroki będzie to zakres, przekonany się być może z początkiem 2025 r.