Kiedy należy przeprowadzić ocenę skutków
Wykaz operacji przetwarzania danych osobowych wymagających przeprowadzenia oceny skutków
Rodzaje operacji wymagające przeprowadzenia oceny skutków dla ochrony danych
Poniższy wykaz zawiera rodzaje operacji przetwarzania, które w opinii Urzędu Ochrony Danych Osobowych wymagają oceny skutków dla ochrony danych. Co ważne – poniższy wykaz nie zwalnia administratora z obowiązku przeanalizowania wszystkich operacji przetwarzania danych w oparciu o kompletną ocenę skutków dla ochrony danych na podstawie art. 35 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych). Co do zasady, przetwarzanie spełniające przynajmniej dwa z poniższych kryteriów będzie wymagać oceny skutków dla ochrony danych. W niektórych przypadkach administrator danych może jednak uznać, że przetwarzanie spełniające tylko jedno z niżej wymienionych kryteriów będzie wymagało przeprowadzenia oceny skutków dla ochrony danych.
Im więcej kryteriów spełnia przetwarzanie, tym bardziej prawdopodobne jest wystąpienie wysokiego ryzyka naruszenia praw lub wolności podmiotów danych, a w konsekwencji, niezależnie od środków przewidzianych przez administratora do zastosowania, wymagana będzie ocena skutków dla ochrony danych.
Wykaz rodzajów operacji przetwarzania danych osobowych wymagających przeprowadzenia oceny skutków przetwarzania dla ich ochrony
Rodzaje/kryteria dla operacji przetwarzania, dla których wymagane jest przeprowadzenie oceny |
Potencjalne obszary wystąpienia/ istniejące obszary zastosowań |
Przykłady operacji/zakresu danych/okoliczności, w których może wystąpić wysokie ryzyko naruszenia dla danego rodzaju operacji przetwarzania |
|---|---|---|
| Ewaluacja lub ocena, w tym profilowanie i przewidywanie (analiza behawioralna) w celach wywołujących negatywne skutki prawne, fizyczne, finansowe lub inne niedogodności dla osób fizycznych. | • media społecznościowe, • firmy marketingowe, • firmy headhunterskie |
Profilowanie użytkowników portali społecznościowych i innych aplikacji w celu wysyłania informacji handlowej. |
| • banki, • inne instytucje finansowe upoważnione do udzielania kredytów, • instytucje pożyczkowe w procesie oceny zdolności kredytowej |
Ocena zdolności kredytowej, przy użyciu algorytmów sztucznej inteligencji, objęta obowiązkiem zachowania tajemnicy i żądanie ujawnienia danych niemających bezpośredniego związku z oceną zdolności kredytowej. | |
| Firmy ubezpieczeniowe – oferowanie zniżek związanych ze stylem życia (papierosy, alkohol, sporty ekstremalne, styl jazdy samochodem) | Ocena stylu życia, odżywiania się, jazdy, sposobu spędzania czasu itp. osób fizycznych w celu np. podwyższenia im ceny składki ubezpieczeniowej, na podstawie tej oceny, nazywana ogólnie optymalizacją składki ubezpieczeniowej. | |
| Firmy ubezpieczeniowe – np. korzystniejsze oferty ubezpieczeniowe lub kredytowe dla pracowników określonych grup, np. administracji publicznej lub nauczycieli | Profilowanie pośrednie (ocena osoby na podstawie przynależności do określonej grupy). | |
| Zautomatyzowane podejmowanie decyzji wywołujących skutki prawne, finansowe lub podobne istotne skutki. | Drogi objęte odcinkowym pomiarem prędkości (system gromadzi informacje nie tylko o pojazdach naruszających przepisy, ale o wszystkich pojazdach pojawiających się w kontrolowanym obszarze), odcinki dróg wyposażone w system elektronicznego poboru opłat viaTOLL. | • systemy monitoringu wykorzystywane do zarządzania ruchem, umożliwiające szczegółowy nadzór nad kierowcą oraz jego zachowaniem na drodze, w szczególności systemy pozwalające na automatyczną identyfikację pojazdów • systemy automatycznego pobierania opłat za wjazd |
| • sklepy internetowe oferujące ceny promocyjne dla określonych grup klientów, • firmy obsługujące programy lojalnościowe (wspólnoty zakupowe) |
Systemy profilowania klientów pod kątem zidentyfikowania preferencji zakupowych, automatycznego ustalania cen promocyjnych w oparciu o profil. | |
| Programy marketingowe zawierające elementy profilowania osób. | Monitorowanie zakupów i preferencji zakupowych (np. alkohol, słodycze) | |
| Systematyczne monitorowanie na dużą skalę miejsc dostępnych publicznie wykorzystujące elementy rozpoznawania cech lub właściwości obiektów, które znajdą się w monitorowanej przestrzeni. Do tej grupy systemów nie są zaliczane systemy monitoringu wizyjnego, w których obraz jest nagrywany i wykorzystywany tylko w przypadku potrzeby analizy incydentów naruszenia praw. |
• środki komunikacji miejskiej, • miasta oferujące systemy wypożyczania rowerów, samochodów oraz wyznaczające strefy płatnego parkowania |
Monitorowanie osób korzystających z usług w przestrzeni publicznej, przy wykorzystaniu danych wykraczających poza dane niezbędne do świadczenia tych usług. |
| Zakłady pracy (monitoring systemów informatycznych poczty elektronicznej, używanego oprogramowania, kart dostępowych itp.) |
Systemy monitorowania czasu pracy pracowników oraz przepływu informacji w wykorzystywanych przez nich narzędziach (poczty elektronicznej, Internetu). Kryterium: systematyczne monitorowanie (vide WP 2491) + wrażliwe podmioty danych. |
|
| Przetwarzanie informacji pozyskiwanych przez Internet rzeczy (opaski medyczne, smartwatche itp.) oraz ich przesyłanie w sieci przy użyciu urządzeń mobilnych typu smartfon czy tablet. | Gromadzenie i wykorzystywanie danych przez aplikacje instalowane w urządzeniach mobilnych, w tym w urządzeniach zintegrowanych z mundurem, kaskiem lub w inny sposób połączonych z osobą pozyskującą dane. | |
| Systemy komunikujące się typu maszyna–maszyna, w których samochód informuje otoczenie o swoim zachowaniu (ruchu) i w przypadku pojawiającego się zagrożenia otrzymuje od tego otoczenia (infrastruktura drogowa, inne samochody) komunikaty ostrzegawcze |
Systemy monitoringu pojazdów nawiązujące połączenia z otoczeniem, w tym z innymi pojazdami. | |
| Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie identyfikacji radiowej (RFID) (2007/C 256/13). |
Systemy wykorzystujące RFID w przypadku, gdy znaczniki/etykiety są lub mogą być przypisane osobom fizycznym. | |
| • szpitale, • organizacje prowadzące badania kliniczne, • kluby fitness, • podmioty/ organizacje pobierające materiał genetyczny do badań |
Dane dotyczące zdrowia pacjentów/klientów. | |
| Przetwarzanie szczególnych kategorii danych osobowych i dotyczących wyroków skazujących i czynów zabronionych (danych wrażliwych wg opinii WP 29). | • partie polityczne, • komitety wyborcze, • komitety referendalne i inicjatywy ustawodawcze, • organizacje społeczne, • kampanie wyborcze |
Przetwarzanie przez organy państwowe lub podmioty prywatne danych osobowych dotyczących przynależności partyjnej i/lub preferencji wyborczych. |
| Operatorzy telekomunikacyjni; dostawcy mediów (prąd, gaz, woda) w zakresie inteligentnego opomiarowania – Zalecenie 2012/148/UE Komisji Europejskiej z marca 2012 r. w sprawie przygotowań do rozpowszechniania inteligentnych systemów pomiarowych. |
Regularne przetwarzanie danych pomiarowych umożliwiające obserwację stylu życia, przemieszczania się w terenie, intensywności korzystania z mediów, energii itp. (np. danych geolokalizacyjnych, danych z inteligentnych liczników pomiarowych o zużywanej energii, danych bilingowych dotyczących komunikacji elektronicznej itp.). | |
| • usługi poczty elektronicznej, • systemy monitoringu osiągnięć sportowych współpracujące z opaskami typu fitness wykorzystujące chmurę obliczeniową, • aplikacje dostarczane przez producentów czytników elektronicznych do zakupu książek, gazet elektronicznych z funkcjami robienia notatek itp. |
Serwisy internetowe i inne systemy informatyczne oferowane osobom fizycznym do przetwarzania informacji obejmujących działania o charakterze czysto osobistym lub domowym (jak np. usługi przetwarzania w chmurze do zarządzania dokumentami osobistymi, usługi poczty elektronicznej, kalendarze, e-czytniki wyposażone w funkcje robienia notatek oraz różne aplikacje typu „life-logging”, które mogą zawierać informacje o bardzo osobistym charakterze), których ujawnienie lub przetwarzanie do celów innych niż czynności o charakterze domowym może być uznane za bardzo ingerujące w prywatność. | |
| Przetwarzanie danych biometrycznych wyłącznie w celu identyfikacji osoby fizycznej bądź w celu kontroli dostępu. | • systemy rozpoznawania twarzy, • weryfikacja tożsamości w miejscu pracy w celu kontroli dostępu, • weryfikacja tożsamości w urządzeniach/ aplikacjach (wliczając rozpoznawanie głosu, odcisków palców, twarzy), • systemy monitoringu wejść do określonych pomieszczeń, • systemy rozliczeniowo-ewidencyjne operacji bankowych, handlowych, ubezpieczeniowych, • systemy kontroli wejść do klubów fitness, hoteli itp. |
Wejścia do określonych obszarów, pomieszczeń lub uzyskanie dostępu do określonego konta w systemie informatycznym w celu np. wykonania zlecenia transakcji w systemie teleinformatycznym lub wypłaty gotówki przy użyciu bankomatu itp. |
| Przetwarzanie danych genetycznych | • laboratoria, • firmy, • szpitale oferujące diagnostykę genetyczną |
• diagnoza medyczna, • testy DNA, • badania medyczne |
| Dane przetwarzane na dużą skalę, gdzie pojęcie dużej skali dotyczy: • liczby osób, których dane są przetwarzane, • zakresu przetwarzania, • okresu przechowywania danych, • geograficznego zakresu przetwarzania |
Centralny system: • informacji oświatowej, • informacji w szkolnictwie wyższym, • obsługi ubezpieczeń komunikacyjnych, • kwalifikacji zawodowych itp. |
Centralne zbiory danych wspomagające zarządzanie określoną grupą osób w celach związanych z realizacją zadań publicznych, z których dane udostępniane są w różnym zakresie w zależności od ich roli i zadań związanych z realizacją tych obowiązków. |
| • portale społecznościowe, • przeglądarki internetowe, • dostawcy usług telewizji kablowej, • serwisy subskrypcyjne z filmami i programami telewizyjnymi dostępne na urządzeniach z dostępem do Internetu |
Zbieranie szerokiego zakresu danych o przeglądanych stronach internetowych, realizowanych zakupach/ historii zakupów, oglądanych programach telewizyjnych lub radiowych itp. | |
| Przeprowadzanie porównań, ocena lub wnioskowanie na podstawie analizy danych pozyskanych z różnych źródeł. |
Firmy marketingowe pobierające dane z różnych źródeł, gdzie występują dane osobowe o klientach, w celach przeprowadzania ukierunkowanych na określone grupy klientów akcji marketingowych. | Łączenie danych z różnych rejestrów państwowych i/lub publicznych. |
| • firmy marketingowe w celach doskonalenia i rozszerzania profili potencjalnych klientów oraz doskonalenia usług reklamy ukierunkowanej na określone grupy społeczne; • firmy obsługujące programy lojalnościowe (wspólnoty zakupowe) |
Tworzenie profili osób ze zbiorów danych pochodzących z różnych źródeł (łączenie zbiorów). | |
| • portale społecznościowe, • sieci handlowe, • firmy marketingowe, • banki i instytucje finansowe |
Zbieranie danych o przeglądanych stronach, wykonywanych operacjach bankowych, zakupach w sklepach internetowych, a następnie ich analiza w celu tworzenia profilu osoby. | |
| Przetwarzanie danych dotyczących osób, których ocena i świadczone im usługi są uzależnione od podmiotów lub osób, które dysponują uprawnieniami nadzorczymi i/lub ocennymi. |
Serwisy oferujące pracę, które dokonują dopasowania ofert do określonych preferencji pracodawców. |
Przetwarzanie danych, w których dokonuje się klasyfikacji lub ocen osób, których dane dotyczą, pod względem np. wieku, płci, a następnie klasyfikacje te wykorzystuje się do przedstawienia ofert lub innych działań, które mogą mieć wpływ na prawa lub wolność osób, których dane są przetwarzane. |
| Systemy służące do zgłaszania nieprawidłowości (whistleblowing) | Systemy służące do zgłaszania nieprawidłowości (związanych np. z korupcją, mobbingiem) – w szczególności gdy przetwarzane są w nim dane pracowników. | |
| Innowacyjne wykorzystanie lub zastosowanie rozwiązań technologicznych lub organizacyjnych | Sprzedawcy i dystrybutorzy mediów (prąd, gaz, woda, usługi telekomunikacyjne) wdrażający inteligentne liczniki |
Systemy zdalnego opomiarowania, które, biorąc pod uwagę zakres i częstość zbierania danych, umożliwiają profilowanie osób lub grupy osób. |
| Serwisy internetowe przetwarzające dane z urządzeń typu Internet rzeczy, np. aparatów fotograficznych wyposażonych w funkcje lokalizacyjne (GPS) |
Systemy analizy i przetwarzania danych znajdujących się w metadanych, np. zdjęcia opatrzone danymi geolokalizacyjnymi. | |
| Zastosowanie komunikacji między urządzeniami (Internet rzeczy – np. beacony, drony) w przestrzeni publicznej i w miejscach użyteczności publicznej. |
Systemy stosowane do analizy i przekazywania danych dostawcom usługi przy użyciu aplikacji mobilnych z urządzeń przenośnych typu: smartwatch, inteligentne opaski, beacony itp. analizujące i przekazujące dane dostawcom przy użyciu aplikacji mobilnych. |
|
| Aplikacje z funkcjami komunikowania się i oprogramowaniem umożliwiającym wymianę informacji z najbliższym otoczeniem oraz zdalnie poprzez sieć telekomunikacyjną | Stosowanie urządzeń wyposażonych w różnego rodzaju interfejsy (głośnik, mikrofon, kamera) oraz oprogramowanie i system łączności umożliwiające przekazywanie danych poprzez sieci telekomunikacyjne. | |
| Zabawki interaktywne | Usługi i zabawki dedykowane dzieciom | |
| Specjalistyczne porady i konsultacje medyczne, badania kliniczne o zasięgu międzynarodowym |
Konsultacje telemedyczne z ośrodkami spoza UE, przekazywanie osobowych danych medycznych o zasięgu międzynarodowym | |
| Gdy przetwarzanie samo w sobie uniemożliwia osobom, których dane dotyczą, wykonywanie prawa lub korzystanie z usługi lub umowy | Podmioty udzielające pożyczek i kredytów oraz oferujące sprzedaż ratalną | Podejmowanie decyzji kredytowej w stosunku do potencjalnych klientów na podstawie informacji zawartych w bazach zawierających informacje o dłużnikach lub podobnych bazach danych |
| Sklepy internetowe oraz dostawcy innych usług typu gry, muzyka, loterie itp. | Uzależnianie możliwości korzystania z usługi od informacji w zakresie dochodów, kwoty wydatków miesięcznych i innych wartości zebranych w wyniku profilowania | |
| Przetwarzanie danych lokalizacyjnych | • urządzenia, aplikacje i platformy wykorzystujące Internet rzeczy, • przetwarzanie danych w kontekście pracy w domu i pracy wykonywanej zdalnie, • przetwarzanie danych lokalizacyjnych pracowników |
Przetwarzanie wykorzystujące śledzenie lokalizacji osoby fizycznej (wliczając sieci komunikacyjne i usługi komunikacyjne, wskazujące geograficzną pozycję telekomunikacyjnych terminali urządzeń użytkownika publicznie dostępnej usługi telekomunikacyjnej). |