Jak postępować z korespondencją skazanych

Skazany funkcyjny nie powinien mieć dostępu do korespondencji innych skazanych przebywających w zakładzie karnym. Korespondencję adresowaną do skazanego doręcza mu wyznaczony funkcjonariusz lub pracownik

Kwestię odbierania i dostarczania korespondencji skazanym należy rozpatrywać zarówno z uwzględnieniem przepisów ustawy z 14 grudnia 2018 r. o ochronie danych osobowych przetwarzanych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości, jak i przepisów szczególnych, w tym rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności.

Korespondencję doręcza skazanemu wyznaczony funkcjonariusz lub pracownik.

Rozdział 5 tego rozporządzenia określa m.in. organizację przyjmowania korespondencji. Wskazuje, że korespondencję skazanego administracja zakładu karnego przyjmuje w każdym dniu roboczym, a korespondencję urzędową – codziennie (§ 16 ust. 1). Przesądza, że w przypadku wysyłania przesyłki poleconej, wraz z korespondencją skazany przekazuje wypełniony druk „potwierdzenia nadania przesyłki poleconej”, który po wysłaniu zwraca się skazanemu (§ 16 ust. 3). Stanowi też, że w zakładzie karnym typu zamkniętego skazany przekazuje korespondencję do wysłania w sposób umożliwiający jej cenzurę, a w zakładzie karnym typu półotwartego wówczas, gdy dyrektor zarządził cenzurowanie korespondencji (§ 16 ust. 4). Zgodnie natomiast z § 19 powołanego rozporządzenia, korespondencję adresowaną do skazanego doręcza mu wyznaczony funkcjonariusz lub pracownik, a jeżeli korespondencja podlega cenzurze lub nadzorowi, doręcza się ją po dokonaniu tych czynności (ust. 2).

Zadania skazanych funkcyjnych.

Wymienione przepisy nie umocowują więc skazanego funkcyjnego do dostępu do korespondencji innych skazanych. Jak bowiem stanowi § 6 ust. 1 powołanego rozporządzenia ministra sprawiedliwości, dyrektor zakładu może wyznaczyć skazanych funkcyjnych do wykonywania zadań związanych z zatrudnieniem, zajęciami kulturalno-oświatowymi i sportowymi. Wśród tych zadań nie ma spraw związanych z korespondencją.

Tajemnica korespondencji i jej ograniczenia.

Istotne dla takiego rozstrzygnięcia tej kwestii jest także to, że tajemnica korespondencji jest dobrem osobistym chronionym m.in. przepisami Konstytucji RP (art. 49), Kodeksu cywilnego (art. 23) czy ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (art. 41). Może ono zostać ograniczone przepisami rangi ustawowej. Ich przykładem jest art. 8a § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Kkw). Stanowi on, że korespondencja skazanego pozbawionego wolności podlega cenzurze i nadzorowi, chyba że ustawa stanowi inaczej. Przykładem wyjątków od tej zasady może być korespondencja prowadzona z obrońcą lub pełnomocnikiem będącym adwokatem lub radcą prawnym czy prowadzona z organami ścigania, wymiaru sprawiedliwości i innymi organami państwowymi, organami samorządu terytorialnego, Rzecznikiem Praw Obywatelskich, Rzecznikiem Praw Dziecka, organami powołanymi na podstawie ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych dotyczących ochrony praw człowieka oraz przedstawicielem niebędącym adwokatem ani radcą prawnym, który został zaaprobowany przez Przewodniczącego Izby Europejskiego Trybunału Praw Człowieka do reprezentowania skazanego przed tym Trybunałem (art. 8a § 2 i 3). Cenzurze nie podlega również korespondencja skazanych przebywających w zakładach typu otwartego (art. 92 pkt 13 Kkw),   natomiast może zostać wprowadzona przez dyrektora w zakładzie typu półotwartego (art. 91 pkt 10 Kkw). Jest jednak obowiązkowa w zakładach zamkniętych (art. 90 pkt 8 Kkw). Jak wskazuje art. 242 Kkw, przez pojęcie nadzoru nad korespondencją rozumie się otwarcie listu i sprawdzenie jego zawartości, natomiast jej cenzura, to zapoznawanie się z treścią pisma oraz usunięcie części jego tekstu lub uczynienie go nieczytelnym. Skazany nie zawsze może więc skorzystać z ochrony tajemnicy korespondencji, jednak dostęp do niej mogą mieć jedynie uprawnione osoby. Nie ma wśród nich skazanych funkcyjnych.